Prokurent to kluczowa postać w strukturze wielu przedsiębiorstw, pełniąca istotną rolę w zarządzaniu firmą oraz jej reprezentacją w różnych sprawach prawnych i biznesowych. Funkcja ta, choć często niedoceniana, może znacząco usprawnić codzienne funkcjonowanie spółki. W artykule przedstawimy, kim jest prokurent, jakie ma uprawnienia i obowiązki oraz jak przebiega proces jego powołania i odwołania.
Kto to jest prokurent?
Prokurent to osoba fizyczna, której udzielono specjalnego pełnomocnictwa, zwanego prokurą, aby mogła reprezentować przedsiębiorstwo w sprawach sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jego rola jest podobna do działania wspólnika czy zarządu, ale nie jest formalnym członkiem zarządu. Prokurent działa zawsze w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy, co oznacza, że jego decyzje mają bezpośredni skutek dla firmy.
Rodzaje prokury
Prokura to szczególny rodzaj pełnomocnictwa, który może przybierać różne formy, w zależności od potrzeb przedsiębiorcy oraz charakteru działalności firmy. W polskim prawie wyróżnia się trzy główne rodzaje prokury:
- Prokura samoistna – pozwala prokurentowi na samodzielne dokonywanie czynności sądowych i pozasądowych bez konieczności konsultacji.
- Prokura łączna – wymaga współdziałania kilku prokurentów przy podejmowaniu decyzji, co zwiększa kontrolę nad działaniami prokurenta.
- Prokura oddziałowa – ogranicza uprawnienia prokurenta do spraw związanych wyłącznie z działalnością danego oddziału przedsiębiorstwa.
Jakie są zadania prokurenta?
Prokurent w ramach udzielonego pełnomocnictwa ma prawo do podejmowania szeregu działań w imieniu przedsiębiorcy. Dotyczy to zarówno czynności sądowych, jak i pozasądowych związanych z działalnością firmy. Prokurent może zawierać umowy, reprezentować firmę w negocjacjach z kontrahentami, a także prowadzić sprawy przed sądami.
Czego prokurent nie może zrobić?
Choć prokurent ma szerokie uprawnienia, są pewne działania, których nie może podjąć bez dodatkowego pełnomocnictwa. Należą do nich:
- Zbywanie przedsiębiorstwa.
- Obciążanie nieruchomości firmy.
- Sprzedaż nieruchomości będących własnością przedsiębiorstwa.
- Oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania.
Prokurent nie może przenieść prokury na inną osobę, ale może udzielić pełnomocnictwa rodzajowego do określonej kategorii czynności.
Proces powołania i odwołania prokurenta
Powołanie prokurenta jest procesem, który podlega określonym procedurom. Prokurentem może zostać jedynie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Udzielenie prokury musi być dokonane na piśmie pod rygorem nieważności.
Jak powołać prokurenta?
Powołanie prokurenta wymaga uchwały zarządu, w której wszyscy członkowie muszą wyrazić zgodę. Uchwała ta określa imię i nazwisko osoby, która zostanie prokurentem, oraz zakres jej uprawnień. Następnie prokura musi być wpisana do rejestru KRS, co stanowi formalne potwierdzenie udzielenia pełnomocnictwa.
Odwołanie prokurenta
Odwołanie prokurenta jest jednostronną czynnością prawną. Aby tego dokonać, mocodawca powinien złożyć prokurentowi stosowne oświadczenie woli. Odwołanie następuje z chwilą, w której prokurent otrzyma to oświadczenie. Ważne jest, aby odwołanie zostało również zgłoszone do KRS w ciągu 7 dni.
Odpowiedzialność prokurenta
Prokurent ponosi odpowiedzialność za swoje działania zgodnie z ogólnymi zasadami Kodeksu Cywilnego. Jego odpowiedzialność nie obejmuje zobowiązań samej spółki, lecz jest związana z działaniami lub zaniechaniami, które mogą prowadzić do szkód dla firmy.
Prokurent może być pociągnięty do odpowiedzialności, jeśli przekroczy zakres udzielonej mu prokury, działając na szkodę spółki.
Podsumowując, prokurent odgrywa istotną rolę w strukturze organizacyjnej wielu przedsiębiorstw, zwłaszcza tych większych, gdzie zarząd potrzebuje wsparcia w zarządzaniu sprawami sądowymi i pozasądowymi. Dzięki udzieleniu prokury, przedsiębiorca może efektywnie delegować swoje obowiązki, co znacznie ułatwia zarządzanie firmą.
Co warto zapamietać?:
- Prokurent to osoba fizyczna z pełnomocnictwem (prokurą) do reprezentowania przedsiębiorstwa w sprawach prawnych i biznesowych.
- Wyróżnia się trzy rodzaje prokury: samoistna, łączna i oddziałowa, każda z różnymi uprawnieniami i ograniczeniami.
- Prokurent nie może m.in. zbywać przedsiębiorstwa, obciążać nieruchomości czy sprzedawać nieruchomości firmy bez dodatkowego pełnomocnictwa.
- Powołanie prokurenta wymaga uchwały zarządu oraz wpisania do rejestru KRS; odwołanie następuje z chwilą dostarczenia oświadczenia prokurentowi.
- Prokurent ponosi odpowiedzialność za działania, które mogą prowadzić do szkód dla firmy, w tym za przekroczenie zakresu udzielonej prokury.
